Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Güney Kafkasya’daki barış süreci, can Azerbaycan’ın tüm girişimlerine rağmen halen kırılganlığını koruyor. Haklı mücadelesinde olduğu gibi barış arayışlarında da Azerbaycan’ın yanındayız.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ebedi Kent Kongre Merkezi’nde, “Türk Medeniyeti için Yeni Dönem: Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru” temasıyla düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları 9’uncu Zirvesi’nde konuştu.
Konuşmasına salondakileri selamlayarak başlayan Erdoğan, “Ortak medeniyetimizin şahikalarından Semerkant’ta sizlerle bir ortaya gelmekten büyük bir memnuniyet duyuyorum. Bu sene bağımsızlıklarının 30’uncu yıl dönümünü idrak eden tüm dost ve kardeş ülkeleri yürekten kutluyorum.” ifadesini kullandı.
Dönem Başkanlığını devredecekleri Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’e muvaffakiyetler dileyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
“Ülkelerimiz açısından fırsatlarla birlikte riskleri de olan hassas bir periyottan geçiyoruz. Bu devirde aramızdaki işbirliği, dayanışma ve ahengi tüm alanlarda güçlendirmemizin çok daha kritik hale geldiğini görüyoruz. Ukrayna’da 9 aydır devam eden çatışmaların adil bir barışla sona ermesi için her türlü gayreti sürdürüyoruz. Bunu yaparken, gıda krizinin önüne geçmek için de gerekli müdahalelerde bulunuyoruz.
Güney Kafkasya’daki barış süreci, can Azerbaycan’ın tüm girişimlerine rağmen halen kırılganlığını koruyor. 8 Kasım’da kutladığımız ulu Karabağ Zaferi’nin ikinci yıl dönümünde aziz şehitlerimize Allah’tan rahmet, gazilerimize sıhhat ve afiyet diliyorum. İlham kardeşimizin şahsında Azerbaycan halkını tekrar tebrik ediyorum. Haklı uğraşında olduğu üzere barış arayışlarında da Azerbaycan’ın yanındayız.”
“FETÖ’yle uğraşımızda siz kardeşlerimizin dayanağına güveniyoruz”
Türkiye olarak terör örgütleri PKK/PYD/YPG, FETÖ, DEAŞ ve El Kaide ile mücadelenin sürdürüldüğünü kaydeden Erdoğan, “Ülkemize yönelik terör tehdidi büsbütün yok edilene kadar durmayacak, teröristlerin inlerini başlarına geçirmeye devam edeceğiz. Bir cinayet ve casusluk şebekesi olan FETÖ’yle mücadelemizde siz kardeşlerimizin desteğine güveniyoruz. FETÖ’nün bertaraf edilmesi noktasında sizlerle her türlü işbirliğine hazır olduğumuzu tekrar söz etmek istiyorum.” sözlerini sarf etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin 2014’ten bu yana dünyanın en çok sığınmacıya ev sahipliği yapan ülkesi olduğunu vurgulayarak, “3,6 milyonu Suriye’den gelenler olmak üzere yaklaşık 5 milyon mazlumu konuk ediyoruz. Sistemsiz göçün engellenmesi ve yönetimi konusunda işbirliğimizi artırmamızda yarar görüyoruz. Bu kapsamda ortak güvenlik konsepti geliştirmemiz ve güvenlik kurulu sekreterleri toplantılarını sürdürmemiz isabetli olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
“Çabalarımızı yoğunlaştırmalıyız”
Su ve çevre sorunlarına ilaveten iklim değişikliğiyle mücadelede de birlikte hareket edilmesinin Teşkilat’ın ortak yararına olacağını belirten Erdoğan, “Sıfır Atık Projesi’ni, küresel düzeye taşımak üzere Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na sunduğumuz karar tasarısına dayanağınızı bilhassa bekliyorum. Teşkilatımızın memleketler arası mecrada görünürlüğünü arttırmamız kıymet arz ediyor. İslam İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı ile Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlarda dayanışmamızı güçlendirmeliyiz. Teşkilatımızın bu kuruluşlarla gözlemci üye olması için çabalarımızı yoğunlaştırmalıyız.” görüşünü paylaştı.
Kardeşlik hukukunun gereğini yerine getirerek, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Teşkilat’a gözlemci üye olmasının kabul edildiğini söyleyen Erdoğan, “Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olan Kıbrıslı kardeşlerimizin yalnız olmadığını göstererek, çözüm sürecine de katkı sağladık. Bu dayanışma iradesini sergilediğiniz için siz kıymetli kardeşlerime ayrı ayrı teşekkür ediyorum.” dedi.
“2040 Türk Dünyası Vizyon Belgesi, işbirliğimizin çerçevesini oluşturuyor”
İstanbul’da 2021’de gerçekleştirilen Zirvenin, Türk dünyasındaki kurumsal birlikteliğin güçlenmesi sürecinde bir kilometre taşı olduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Konseyimizi Teşkilat’a dönüştürürken, tıpkı vakitte özgün ve aktif bir yapının temelini de attık. İstanbul’da kabul ettiğimiz 2040 Türk Dünyası Vizyon Belgesi, işbirliğimizin çerçevesini oluşturuyor. Siyaset, güvenlik, ticaret, gümrük, ulaştırma, enerji, sağlık, bilişim, eğitim, gençlik ve spor gibi alanlarda işbirliğimizi pekiştirelim istiyoruz. Bugün kabul ettiğimiz Strateji Belgesi de bizlere bir yol haritası sunuyor. Strateji Belgemizdeki unsurların birer birer hayata geçirilmesinin hep birlikte takipçisi olalım.
Türk Yatırım Fonu’nun da mümkün olan en kısa müddette hayata geçmesi faydalı olacaktır. Fon’un sağlayacağı mali imkanların, işbirliğimizi kuvvetlendirip faaliyetlerimize ivme kazandıracağına inanıyorum. Ticaret, ulaştırma ve güç başlıklarında aramızdaki bağların derinleştirilmesine ehemmiyet veriyoruz. Türkiye-Özbekistan-Azerbaycan ve Türkiye-Kazakistan-Azerbaycan dışişleri, ulaştırma ve ticaret, iktisat bakanları toplantıları vaktinde attığımız kritik adımlardır. Benzeri sistemleri çoğaltmamızın ve kapsamını genişletmemizin, hepimizin yararına olacağına inanıyorum.”
“Transit yük nakliyatının kolaylaştırılması ticaret hacmimizi arttıracaktır”
Bölgede yaşanan son gelişmelerin Orta Koridor güzergahının daha da faal hale getirilmesi için fırsatlar sunduğunu bildiren Erdoğan, Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu’nun Ekim 2017’de faaliyete geçmesiyle Orta Koridor’un kıymetli bir ayağının tamamlandığını hatırlattı.
Türkiye olarak tıpkı hedefe hizmet emeliyle Marmaray, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Avrasya Geçişi, İstanbul Havalimanı, Osmangazi Köprüsü, 1915 Çanakkale Köprüsü üzere büyük projeleri hizmete aldıklarını aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
“Ülkelerimizin toplam ticaret hacmi 700 milyar dolara ulaşmakla birlikte bu sayının yalnızca yüzde beş buçuğu Teşkilat ülkeleri ortasındaki ticaret kaynaklıdır. Bu oranı daha üste çekmek temel önceliğimiz olmalıdır. Hazar Geçişli Doğu-Batı Orta Koridorun katettiği güzergahtaki gümrük fiyatlarının kaldırılması yahut azaltılması, transit yük nakliyatının kolaylaştırılması, ticaret hacmimizi arttıracaktır. Milletlerarası Kombine Yük Nakliyatı Mutabakatı’nın imzalanması, bu bakımdan memnuniyet vericidir.
Zirvemiz vesilesiyle ticaretin kolaylaştırılması, strateji evrakının, eşya hariç mal ve hizmetin hür deveranı için hizmet ve yatırım alanında hür ticaret mutabakatının imzalanması da kıymetlidir. Ortak coğrafyamız, stratejik güç koridorlarının kavşağında yer alıyor. Türkiye, esasen kendisinin ve bölgesinin güç arz güvenliğine dayanak sağlayacak atakları uzun müddettir kesintisiz halde hayata geçiriyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Çizgisi, global seviyede en başarılı güç projeleri ortasındadır. Güney Gaz Koridoru ise Avrupa’ya gaz taşıyacak dördüncü arter olarak tasarlanmıştır. Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nın bel kemiğini oluşturduğu bu koridor, ek gaz tedarikiyle daha da geliştirilebilir. Hazar Havzası bunun için akla birinci gelen kaynaktır.”
“Dünya Göçebe Oyunları Daimi Komitesi kurulmasına yönelik desteğinize güveniyorum”
Enerji alanında Teşkilat bünyesinde ve ikili seviyede işbirliği süreçlerine, ortak projelere bu nedenle büyük değer atfettiklerini vurgulayan Erdoğan, genç kuşağın ortak lisan, tarih, coğrafya ve kültürünü daha güzel tanıması emeliyle bilimsel çalışmalara sürat verilmesi gerektiğini söyledi.
Eylülde İznik’te gerçekleştirilen Dördüncü Dünya Göçebe Oyunları’nın beşincisinin 2024’te Kazakistan’da düzenleneceğini hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları paylaştı:
“Bu kapsamda Teşkilatımız çatısı altında Dünya Göçebe Oyunları Daimi Komitesi kurulmasına yönelik teklifimize, desteğinize güveniyorum. Teşkilatımızın sekreteryasında değerli bir nöbet değişikliği gerçekleşiyor, 3 yıldır muvaffakiyet ve özveriyle genel sekreterlik misyonunu yürüten Sayın Amreyev’e, teşkilatımıza yaptığı tüm katkılar için teşekkür ediyorum. Yeni Genel Sekreterimiz Sayın Ömüraliyev’in de bu misyonu bihakkın ifa edeceğine itimadım tamdır. Başta mesken sahibimiz Özbekistan olmak üzere Tepenin düzenlenmesinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Periyot başkanlığı müddetince Özbekistan’a muvaffakiyetler diliyorum. Toplantılarımızın, ülkelerimiz ve bölgemiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.”
